Mijn domeinnaam www.skole.nl is afgeleid van het griekse woord scholè.
Ooit geweten dat het woord school afgeleid is van het Griekse woord scholè? En dat dat woord heel lang geleden, in dat verre land, vrije ruimte betekende? Ooit jezelf verwonderd afgevraagd waarom van die vrije ruimte in ons westerse onderwijs vaak zo weinig terug te vinden is?
Kessels, Boers & Mostert omschrijven een school als
"... oorspronkelijk een vrije ruimte, een vrijplaats om na te denken, samen met anderen, over hoe de wereld in elkaar zit, wat ons en anderen te doen staat, wat "het goede leven" inhoudt."
Dit idee van vrije ruimte probeer ik, ondanks de tijdgeest en onze onderwijs-systemen(!), gestalte te geven in mijn manier van onderwijs verzorgen. Voor mij is het hier afgebeelde boek daarbij een belangrijke inspiratiebron en leidraad. Als we muziek plaatsen in haar context, erover willen communiceren en willen leren, dan hebben we daarvoor taal nodig. De drie componenten van het trivium doen een beroep op verschillende functies van taal:
- grammatica: adequaat, correct en duidelijk onder woorden brengen
- dialectica: een dialoog voeren om te begrijpen/verstaan, te onderzoeken, te redeneneren/argumenteren
- retorica: de kunst om overtuigend te spreken, "een verhaal hebben"
Deze drie staan ten dienste van een algemeen streven: het verwerven van meesterschap.
Het gaat hier niet slechts om vaardigheden, maar om kunsten: het zijn namelijk drie van de zeven artes liberales.
In de opleiding tot musicus speelt het begrip virtuositeit vaak een belangrijke rol. Ik pleit ervoor (gelukkig samen met vele anderen) het begrip virtuositeit niet alleen te koppelen aan (technische) beheersing van een instrument, maar aan meesterschap. Het woord virtuositeit gaat letterlijk terug op "virtus", deugd; het "met virtus" uitvoeren van een handeling.
Van die (klassieke) deugden zijn er vier:
- moed (fortitudo)
- maat (temperantia)
- bezonnenheid (prudentia)
- rechtvaardigheid (justitia)
Ze worden kardinale deugden genoemd; van "cardus", scharnier: datgene waar het om draait.